Χαλβάς

ΧΑΛΒΑΣ

 Ο χαλβάς αναφέρεται σε διάφορες τοπικές συνταγές ζαχαροπλαστικής στη Δυτική Ασία και τη γύρω περιοχή. Είναι επίσης ένα παραδοσιακό φαγητό νηστείας μεταξύ των Ελλήνων Ορθόδοξων που παραδοσιακά έχει περιορισμούς σε τρόφιμα, ειδικά από το κρέας, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, για όλη τη Σαρακοστή και άλλες περιόδους νηστείας.
 Το όνομα χρησιμοποιείται για αναφορά σε μια τεράστια ποικιλία ζαχαρωτών, με την πιο γεωγραφικά κοινή ποικιλία που βασίζεται σε τηγανητό σιμιγδάλι.
 Ο χαλβάς είναι επίσης δημοφιλής στην Κεντρική και Νότια Ασία, στα Βαλκάνια, στον Καύκασο, στην Ανατολική Ευρώπη, στη Μάλτα, στη Βόρεια Αφρική και στο Κέρας της Αφρικής. Πανομοιότυπα γλυκά υπάρχουν σε άλλες χώρες, όπως η Κίνα, αν και αυτά γενικά δεν αναφέρονται ως «χαλβάς».
 Ο χαλβάς μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία δωματίου κατά τους μη καλοκαιρινούς μήνες με μικρό κίνδυνο αλλοίωσης. Πάμε να δούμε κάποιες πληροφορίες για τον χαλβά που ίσως δεν γνωρίζατε.

Είδη χαλβά

 Οι περισσότεροι τύποι χαλβά είναι σχετικά πυκνές ζαχαροπλαστικές γλυκαντικές με ζάχαρη ή μέλι. Ωστόσο, οι υφές τους ποικίλλουν.
Για παράδειγμα, ο χαλβάς με βάση το σιμιγδάλι είναι ζελατινώδης και ημιδιαφανής, ενώ ο χαλβάς με βάση το σουσάμι είναι πιο ξηρός και πιο εύθρυπτος.
 

•    Με βάση το αλεύρι
Ο χαλβάς με βάση το αλεύρι παρασκευάζεται με τηγανισμένο αλεύρι (όπως σιμιγδάλι) σε λάδι, αναμειγνύοντάς το και στη συνέχεια μαγειρεύοντας με ζαχαρούχο σιρόπι.
•    Με βάση το σιμιγδάλι
Αυτή η ποικιλία χαλβά παρασκευάζεται συνήθως με σιμιγδάλι σιταριού, ζάχαρη ή μέλι και βούτυρο ή φυτικό έλαιο. Σταφίδες, αποξηραμένα φρούτα ή ξηροί καρποί όπως αμύγδαλα ή καρύδια προστίθενται συχνά στο χαλβά σιμιγδάλι.
Εναλλακτικές συνταγές χαλβά με βάση τα λαχανικά που είναι δημοφιλείς στην Ινδία και το Πακιστάν χρησιμοποιούν παντζάρια, πατάτες και πιο συχνά καρότα , φασόλια ή κολοκύθες μπουκαλιών αντί για σιμιγδάλι.
•    Με βάση το καλαμπόκι
Ο αραβόσιτος-ζελατινώδης χαλβάς είναι δημοφιλής στην Ελλάδα και έχει πολλές παραλλαγές.
•    Με βάση το ρυζάλευρο
Αυτό το αλεύρι ρυζιού και ο χαλβάς από γάλα καρύδας είναι συνηθισμένος ναύλος στους δρόμους της Ζανζιβάρης.
Ένας χαλβάς από αλεύρι ρυζιού με βάση τα γαλακτοκομικά, γνωστός ως Pathein, θεωρείται λιχουδιά της Βιρμανίας που προέρχεται από το Pathein.
•    Φαρσάλων
Ο χαλβάς Φαρσάλων γνωστός και ως σαπουνέ είναι πολύ μαλακός και με  αρκετά λιπαρή γεύση. Παρασκευάζεται κυρίως από ρύζι ή από καλαμπόκι, βούτυρο, νερό και ζάχαρη. Η διαδικασία ξεκινά με την παρασκευή καραμέλας, η οποία δίνει αργότερα χρώμα στο χαλβά, με κουταλιές από τη ζάχαρη. Το γλυκό σιγοβράζει μέχρι να πήξει, οπότε τοποθετείται ανάποδα σε ταψί. Αποτελεί παραδοσιακό γλυκό των Φαρσάλων.
•    Με βάση ταχίνι με φιστίκια
Αυτός ο τύπος χαλβά παρασκευάζεται με άλεση λιπαρών σπόρων, όπως σουσάμι ή ηλιόσπορους, σε μια πάστα και στη συνέχεια ανάμιξη με ζεστό σιρόπι ζάχαρης μαγειρεμένο σε σκληρό στάδιο. Αυτός ο τύπος είναι δημοφιλής στην περιοχή της Μεσογείου, στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, στην Κεντρική Ασία και στην Ανατολική Ευρώπη.
•    Με βάση το σουσάμι
Το σουσάμι χαλβά είναι δημοφιλές στα Βαλκάνια, την Πολωνία, τη Μέση Ανατολή και άλλες περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Τα κύρια συστατικά αυτής της ζαχαροπλαστικής είναι το σησαμέλαιο ή η πάστα (ταχίνι) και η ζάχαρη, η γλυκόζη ή το μέλι. Μια έκδοση του χαλβά σουσάμι, που ονομάζεται καραμέλα σουσάμι στην Κίνα χρησιμοποιεί αλεσμένο σουσάμι και ζάχαρη, μαγειρεμένα στο στάδιο της σκληρής μπάλας, γιατί γίνεται πιο τραγανό από άλλα χαλβά. Άλλα συστατικά και αρωματικές ύλες, όπως φιστίκια, κακάο, χυμός πορτοκάλι, βανίλια ή σοκολάτα προστίθενται συχνά στη βασική βάση ταχίνι και ζάχαρη.
•    Με βάση τον ηλίανθό
Ο χαλβάς του ηλίανθου είναι δημοφιλής στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Σερβία και άλλες βαλκανικές χώρες. Είναι φτιαγμένο από ψημένους αλεσμένους ηλιόσπορους αντί για σουσάμι. Μπορεί να περιλαμβάνει άλλα συστατικά, όπως ξηρούς καρπούς, σκόνη κακάου ή βανίλια.

Οφέλη για την υγεία

•    Αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση: Λόγω των βιταμινών του συμπλέγματος B και του σεληνίου ο χαλβάς δρα αντοξειδωτικά και θωρακίζει τον οργανισμό από κρυολογήματα.
•    Χοληστερόλη και υγεία της καρδιάς: Ως πηγή μονοακόρεστων λιπαρών, πολυακόρεστων λιπαρών και φυτικών ινών βοηθάνε στην πέψη και μειώνουν τα επίπεδα κακής χοληστερόλης.
•    Καταπολεμά την αναιμία: Η κατανάλωση του χαλβά βοηθάει και εκείνους που πάσχουν από αναιμία. Η περιεκτικότητα του σε σίδηρο, καλύπτει τις τυχών ελλείψεις και ενισχύει το μεταβολικό ρυθμό.
•    Αντιγηραντικές ιδιότητες: Το σουσάμι όντας πλούσιο σε βιταμίνη E, καθυστερεί τη φυσική διαδικασία της γήρανσης και διατηρεί το δέρμα λαμπερό.
Μπορεί ο χαλβάς να έχει τρομερά οφέλη για την υγεία όμως χρειάζεται μέτρο στις ποσότητες που καταναλώνουμε διότι η υπερβολική ποσότητα μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Τέλος ο χαλβάς αποτελεί ένα ιδανικό γλυκό για  χορτοφάγους, καθώς είναι εξαιρετική τροφή για την πρόσληψη πρωτεϊνών.

Θρεπτική αξία

•    Ποσότητα ανά 100 g
•    Θερμίδες (kcal) 468
•    Κορεσμένα λιπαρά 4,1 g   
•    Χοληστερόλη 0 mg   
•    Νάτριο 195 mg   
•    Κάλιο 187 mg   
•    Υδατάνθρακες 60 g   
•    Φυτικές ίνες 4,5 g   
•    Πρωτεΐνη 12 g   
•    Ασβέστιο 33 mg   
•    Σίδηρος     4,5 mg
•    Μαγνήσιο 218 mg   

Τι να προσέξουμε

Ο χαλβάς ανάλογα τα υλικά του χαρακτηρίζεται ως γλυκό διότι περιέχει πολλά γλυκαντικά συστατικά τα οποία καλό είναι να τα αποφεύγουμε εάν έχουμε διαβήτη ή εάν ακολουθούμε μία ισορροπημένη διατροφή. Όμως υπάρχει λύση!
Ένας ωραίος τρόπος να μειώσουμε την ζάχαρη στον χαλβά είναι να χρησιμοποιήσουμε στέβια η οποία είναι μία γλυκαντική ουσία με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και θερμίδες! Επίσης ο χαλβάς που περιέχει κακάο ή ξηρούς καρπούς θα μπορούσε να μην περιέχει καθόλου ζάχαρη καθώς το κακάο ή οι ξηροί καρποί μπορούν να δώσουν γεύση έτσι ώστε να μην μας λείψει η ζάχαρη και ταυτόχρονα να μην επιβαρυνθούμε από θερμίδες.

Πολιτιστική χρήση

•    Αζερμπαϊτζάν
Μια τοπική παραλλαγή είναι από το Sheki όπου αναφέρεται σε ένα στρώμα μπακλαβά σε στιλ ζαχαροπλαστικής γεμάτο με μείγμα καρυκευμένου καρυδιού και συμπληρωμένο με σταυρωτά μοτίβα ενός κόκκινου σιροπιού από σαφράν, αποξηραμένο καρότο και παντζάρι.
•    Ινδία
Μερικά ανάμεικτα ινδικά χαλβά όπως τα χόβα sooji, chana halva και gajar halva
Η Ινδία έχει πολλούς τύπους χαλβά, μερικούς μοναδικούς σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας. Είναι ένα από τα δημοφιλή γλυκά της Ινδίας που συνήθως κατασκευάζονται από σιμιγδάλι.
•    Ιράν
Στο Ιράν, ο χαλβάς αναφέρεται συνήθως σε μια σχετική ζαχαροπλαστική που παρασκευάζεται από αλεύρι σίτου και βούτυρο και αρωματίζεται με ροδόνερο. Το τελικό προϊόν έχει σκούρο καφέ χρώμα. Ο χαλβάς απλώνεται λεπτός σε ένα πιάτο μέχρι να στεγνώσει σε μια πάστα. Ο χαλβάς συνήθως σερβίρεται σε κηδείες και άλλες επίσημες τελετές, συχνά με αμύγδαλα ή ξύσματα καρύδας στην κορυφή.
•    Ισραήλ
Η ισραηλινή χαλβά εκτίθεται στην αγορά Mahane Yehuda στην Ιερουσαλήμ. Το Tahini halvah είναι πολύ δημοφιλές στο Ισραήλ και στους Εβραίους σε όλη τη διασπορά. Η λέξη "halvah" στα αγγλικά, συνήθως έρχεται σε πλάκες, σχεδόν κυλινδρικά κέικ (εικονογραφημένα) ή σε μικρές συσκευασίες και διατίθεται σε μεγάλη ποικιλία γεύσεων, καθώς η σοκολάτα και η βανίλια είναι πολύ κοινές. Ο ισραηλινός χαλβάς συνήθως δεν περιέχει αλεύρι σίτου ή σιμιγδάλι, αλλά θα περιέχει σουσάμι ταχίνι, γλυκόζη, ζάχαρη, βανίλια και εκχυλίσματα ρίζας σαπωνάρια, τα οποία συνήθως δεν βρίσκονται σε άλλες συνταγές.
Συχνά σερβίρεται ως συστατικό πρωινού σε ισραηλινά ξενοδοχεία, αν και συνήθως δεν αποτελεί μέρος ενός ισραηλινού πρωινού και χρησιμοποιείται ακόμη και σε ειδικό παγωτό.
•    Ρωσία
Ο χαλβάς μπορεί να παρασκευαστεί είτε από αλεσμένους ηλιόσπορους είτε από φιστίκια, και στη συνέχεια να διαμορφωθεί σε μια μικρή ράβδο.
 Στη Ρωσία, το χαλβά παράγεται κυρίως από τις ρωσικές εταιρείες Red October και Rot Front και είναι ένα πολύ δημοφιλές σνακ. Μπορεί να παραχθεί ως έχει ή να καλυφθεί με ένα ελαφρύ λούστρο σοκολάτας.
•    Ουκρανία
Το Halva είναι φτιαγμένο από πάστα αλεσμένων ηλιόσπορων και ηλιελαίου, διατεταγμένο σε φύλλο και κομμένο σε τούβλα, τείνει να είναι λιγότερο γλυκό από άλλα χαλβά. Ο ηλίανθος είναι ένα από τα σύμβολα της Ουκρανίας και οι ηλίανθοι έχουν πολύ ιδιαίτερο νόημα στην ουκρανική κουλτούρα, καθιστώντας τη χαλβά ένα δημοφιλές σνακ. Οι τυπικές γεύσεις περιλαμβάνουν βανίλια, σταφίδα και σοκολάτα.
•    Ηνωμένες Πολιτείες
O χαλβάς μπορεί να βρεθεί σε καταστήματα και λιχουδιές της Ινδίας, της Εβραϊκής, της Αραβικής, της Περσικής, της Ελληνικής, και της τουρκικής κοινότητας. Προσφέρεται όλο και περισσότερο από πολυτελή εστιατόρια σε ορισμένες περιοχές. Εκτός από την εισαγωγή, κατασκευάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον μεγαλύτερο παραγωγό να είναι η Joyva καταγωγής Μπρούκλιν.

Τέλος ο χαλβάς παρέχει μια μεγάλη ποικιλία από γλυκίσματα τα οποία μπορούμε να τα συναντήσουμε σε διάφορες μορφές. Οι παραλλαγές ξεχωρίζουν από την όψη και την υφή που είναι ανάλογα το κύριο υλικό που μαγειρεύονται.